Mevsimler geçişler; kişilerde kendilerini iyi hissetmeme, umarsızlık, çökkünlük, umutsuzluk, halsizlik ve sinirlilik şeklinde mevsimsel duygu durum değişikliklerine yol açabilmektedir. Bu duygu durum değişimleri de kişilerin yeme tutumları üstünde negatif etkilere niçin olabilmektedir. Bu durum kişilerde bir ekip fizyolojik sıkıntılara yol açabilmekle beraber, bedenlerinden duydukları memnuniyetsizliği arttırabilmekte, depresif ve anksiyete emarelerinde de artışa niçin olabilmektedir.
Eve kapanma davranışı depresif emareleri tetikleyebiliyor
Mevsimsel duygu durum bozukluğu major depresyonun bir alt türüdür. Sadece depresyondan farkı ümitsizlik, üzüntü, çökkünlük, bitkinlik ve halsizlik, karamsarlık, sinirlilik, ilgisizlik ve isteksizlik, iştahta artma ya da azalma, cinsel istekte azalma, konsantrasyonda güçlük, uyku problemleri ve toplumsal içe çekilme şeklinde depresif belirtilerin, son iki yıl içinde ve çoğu zaman güz ya da kış ayları olmak suretiyle senenin belirli dönemlerinde görülmesidir. Belirtilerin bilhassa güz ve kış aylarında daha sık görülmesinde birçok etken rol oynamaktadır. Günlerin kısaldığı ve gün ışığının daha azca yoğunlukta olduğu güz ve kış aylarında hava durumundan dolayı kişilerde daha çok eve kapanma davranışı, daha azca toplumsal ve fizyolojik aktivite ve daha azca duygusal paylaşımlar görülebilmektedir. Bu durum kişileri yalnızlaştırarak stresli durumlarla baş edebilmelerini güçleştirebilmekte ve böylece depresif belirtilerin tetiklenmesinde etken olabilmektedir.
Duygularla baş edebilmek için aşırı yiyecek tüketilmemeli
Bununla beraber güz ve kış aylarında artan depresif duygulanımla beraber kişiler negatif duygu durumla baş edebilmek için aşırı yeme davranışı gösterebilmektedirler. Bu durum kişilerde kilo alımını arttırarak, bedenlerinden duydukları memnuniyetsizliğin artmasına, yoğun suçluluk hissetmelerine, mutsuzluk ve çökkünlük şeklinde depresif emarelerde artışın görülmesine niçin olabilmektedir. Bu durumun tam tersi ilkbahar ve yazları ise iyi havaların etkisiyle, dışarıda daha oldukca süre geçirmek, daha çok toplumsal ortamlarda bulunmak ve daha çok etken olmak kişilerde pozitif yönde duyguları arttırabilmektedir.
Gün ışığının azca olması depresif emareleri tetikleyebilir
Mevsimsel geçişlerde kişilerin negatif duygu durumuna katkı yapmış olduğu kabul edilen bir öteki unsur de bu döngünün hormonal denge üstündeki negatif etkisidir. Gün ışığının azalmasıyla beraber serotonin ve endorfin salınımlarının azalmaya yönelik eğilim gösterdiği ve bu durumunda depresif emareleri tetikleyebildiği söylenebilir. Bununla beraber güz ve kış aylarında daha uzun soluklu melatonin salınımının organizmada enerji depolanması sürecini başlatarak daha çok gıda alınımına ve daha çok uykuya sebep olduğu düşünülmektedir.
Bu durumda neler yapılmalı?
Spor ya da açık havada yürüyüş şeklinde davranışsal aktifliği artırıcı davranışlar, karanlık ve sessiz bir ortamda vücudun yeterince dinlendirilmiş olduğu bir uyku düzeni ve de sıhhatli bir yeme tutumuna haiz olmak bilhassa mevsimsel geçişlerin ruh sağlığımız üstündeki negatif etkilerinden korunmak için oldukça mühim bir rol oynamaktadır. Kişiler negatif duygularını ifade etmek yerine bastırmayı ya da aşırı yeme davranışı şeklinde işlevsel olmayan baş etme şekillerinden birisini tercih ettiklerinde semptomları artabilmektedir. İşlevsel olmayan baş etme şekillerinin aksine toplumsal aktivitelerde bulunmak, hobilere hayatta yer açmak, aile ve yakın arkadaşlarla paylaşımlarda bulunmak, kapalı alanlar yerine gün ışığından da faydalanılan açık alanları tercih etmek kişilerin duygu durumları üstünde pozitif yönde etkisinde bırakır oluşturabilmektedir. Ek olarak, yoga, meditasyon ve gevşeme egzersizi şeklinde bireyi rahatlatacak aktivitelerin kişilerin iyi olma halinin artmasında oldukça mühim rol oynadıkları söylenebilir.
Sadece baş etmekte zorlandığınız yoğun bir duygu durum içerisindeyseniz, bu durum işlevselliğinizi negatif yönde etkiliyorsa, depresif emareler aynı yoğunlukta ya da artarak devam ediyorsa psikoterapi desteği alınması kişinin ruhsal iyi olma hali açısından oldukça önemlidir.
